Als directeur van de Stichting voor het Familiebedrijf informeert en adviseert Wout van der Goot bij het overdragen, opvolgen of overnemen van familiebedrijven. Zijn belangrijkste werkzaamheden bestaan uit het presenteren van masterclasses, workshops en thema-avonden en anderzijds is hij als procesbegeleider betrokken bij het proces van bedrijfsoverdracht. Een boeiend bestaan met het woord ‘vertrouwen’ als basis.
Stichting voor het Familiebedrijf is gelieerd aan Adcorporate. Deze Brabantse dienstverlener begeleidt – toekomstige – ondernemers die een bedrijf willen kopen of verkopen. Wout van der Goot over zijn rol. ”De stichting is in het leven geroepen als aanvulling op de bedrijfsactiviteiten van Adcorporate. De wisselwerking verloopt prima. Bij de overdracht van een familiebedrijf komt veel kijken. Ik laat ondernemers zien hoe zij zelf kunnen bijdragen aan een succesvolle overdracht van hun onderneming in materieel opzicht, maar ook zodanig dat zij er een goed gevoel aan overhouden. Namens de stichting geef ik advies en ondersteun ik de vaste adviseurs van de ondernemers.” Meestal begint zo’n overnameproces bij de accountant van een familiebedrijf. Deze vertrouwenspersoon bij uitstek kent de familie en het bedrijf goed, maar beheerst slechts een deel van alle overdrachts-aspecten. Veelal is er dan ook een breed veld van adviseurs bestrokken bij een bedrijfsoverdracht. “Ondernemers willen vooral zelf aan de knoppen zitten,” zegt Van der Goot. “Ze zijn trots op hun bedrijf en op hun positie maar tegelijk ook bang die status te verliezen en een onzekere toekomst tegemoet te gaan. Dat maakt de overdracht van zijn bedrijf, waarbij hij als directeur-eigenaar terugtreedt, een van de meest ingrijpende gebeurtenissen uit zijn leven en van zijn of haar directe omgeving.”
Boeiend
Wout van der Goot is gepokt en gemazeld in het vak. Hij kende een lang dienstverband bij ING en was de laatste tien jaar als Senior Manager Bedrijfsoverdracht bij die bank verantwoordelijk voor de opbouw, ontwikkeling en begeleiding van de commerciële adviesorganisatie van de advisering rond bedrijfsoverdrachten. Daarnaast was hij bestuurslid van het Centrum van het Familiebedrijf, een kennis-, advies- en opleidingscentrum voor ondernemers en adviseurs. Sinds 2008 is Van der Goot actief als zelfstandig adviseur. “Ik zeg weleens dat ik alles heb gezien en meegemaakt op het vlak van bedrijfsovernames, maar dat blijkt in de praktijk toch niet waar te zijn. Het is een boeiend werkveld met het menselijke aspect als boventoon. Dat maakt het geweldig leuk en interessant.”
Moderator
Wat Van der Goot in de loop van zijn lange carrière heeft geleerd is dat je een hele batterij adviseurs kunt laten opdraven, maar dat een ondernemer aan één gesprek met een ‘lotgenoot’ vaak veel meer heeft. Van een collega-ondernemer die in hetzelfde schuitje zit, steekt hij veel op. Dat is ook de reden dat Van der Goot als moderator optreedt bij kleinschalige bijeenkomsten waar hij ondernemers en hun partners informeert en adviseert over de gebeurtenis die hen staat te wachten. “Banken, accountants of notarissen nemen meestal het initiatief en nodigen hun relaties uit die op het punt zijn gekomen om serieus over hun toekomst en die van hun bedrijf na te gaan denken. In een sfeervolle ambiance tijdens een diner spreek ik dan over alles wat er komt kijken bij een bedrijfsovername. Aanvankelijk zijn de deelnemers terughoudend, maar naarmate de avond vordert en ook de partners hun zegje gaan doen, ontstaan er vertrouwelijke gesprekken. Vrijwel altijd eindigen dergelijke avonden in een zeer openhartige sfeer, waarin de directeur-eigenaar van het bedrijf aan het denken is gezet over wat er komt kijken bij een bedrijfsoverdracht. En dat is heel wat.”
Behoefte
Van der Goot wordt dus uitgenodigd door banken, ondernemersverenigingen, accountants of notarissen die voor hun leden of relaties bijeenkomsten organiseren om zo al in een vroeg stadium informatie te ontvangen over wat hen te wachten kan staan. “Het voorziet in een grote behoefte. Het is voor de organisatoren weliswaar een zorgvuldig proces om het juiste gezelschap bij elkaar te krijgen, maar zij kunnen er veel rendement uit halen.” Als Wout van der Goot aan tafel zit met een ondernemer en over de toekomst van zijn bedrijf praat, komen er meestal andere zaken en vragen aan de orde dan de kille cijfers en de noodzakelijke procedures. “Het gaat meestal over de kinderen en hoe zij de veranderingen beleven en wat hun rol daarin is. Zo’n eerste gesprek levert dus meteen al genoeg gespreksstof op. Een overdrachtproces kent veel menselijke en emotionele aspecten. Vooral de emoties komen lang niet altijd voldoende boven water. Het regelen van de financiering en fiscale zaken is niet meer dan de regels en procedures volgen. Maar om een ondernemer duidelijk te maken dat het wellicht tijd wordt om de zaken daadwerkelijk over te gaan dragen ligt veel gevoeliger. Vooral voor ondernemers die niet durven of willen loslaten. Het loslaten is een veel voorkomende bottleneck.”
Drie punten
Een bedrijfsoverdracht is al met al een ingewikkeld en intensief proces en neemt niet voor niets enkele jaren in beslag. Van der Goot doet in dat proces zijn werk met liefde. “Het gaat erom de ondernemer duidelijk te maken dat alles valt of staat met een grondige voorbereiding. Met een onvoldoende voorbereiding is de kans groot dat ook elders in het proces problemen en obstakels opdoemen. Mijn doelstelling is om de ondernemer van drie belangrijke punten te overtuigen: herkenning, erkenning en actie. Allereerst moet hij herkennen dat het tijd wordt om over de toekomst van zijn bedrijf en zijn rol daarin na te denken. Er zijn genoeg ondernemers die dat al weigeren met alle gevolgen van dien. Het tweede punt is erkenning. “De ondernemer moet inzien dat er wat moet gebeuren en dat hij aan de slag moet.” Het derde punt is actie. Wanneer en hoe moet hij daadwerkelijk aan de slag om het proces soepel te kunnen laten verlopen? Dat vertel ik ze altijd tijdens masterclasses, bijeenkomsten en thema-avonden.” De kracht van deze bijeenkomsten is de kleinschaligheid. Met zo’n ruim 10.000 bedrijfsoverdrachten per jaar is er genoeg werk voor Van der Goot. De naoorlogse generatie is aan zet om de toekomst van hun bedrijven veilig te stellen. Er zijn ondernemers die je uit de zaak moet dragen en er zijn er die super gestructureerd de overdracht regelen. Het is duidelijk dat die twee categorieën elk een andere benadering vragen.
Vertrouwen
Het belangrijkste is om een goede relatie op te bouwen om de overdracht te doen slagen, zegt Van der Goot. “De basis is vertrouwen. Het moet goed voelen voor de vertrekkende ondernemer en zijn familie, het moet duidelijk zijn wat de toekomst brengt en wat de rol van de ondernemer is in die toekomst. Onderschat de rol van de partner niet in dit proces. Die kan gesprekken of pijnpunten opengooien. Niet gebonden door wat dan ook, maar wel met het beste voor ogen. De ondernemer heeft over het algemeen maar één ding: het bedrijf. Die moet niet in een zwart gat vallen. Daarom is het goed vooraf duidelijke afspraken te maken. Bemoeit hij zich nog met het bedrijf? Heeft hij nog een werkkamer? Zit hij er nog met geld in? Vooral dat laatste heeft enorme consequenties en hierover moet goed zijn nagedacht, want op die manier legt hij zijn toekomst in handen van zijn opvolgers. Wil hij dat? Willen zijn opvolgers dat? Levert dat niet teveel druk op? Indringende en complexe vraagstukken.
OASE
Bedrijfsoverdracht is een dankbaar en veelomvattend werkveld, benadrukt Van der Goot nog maar eens. Bij een familiebedrijf gaat het 24 uur per dag over het bedrijf. Ook in de weekenden. De wisselwerking en de taakverdeling kunnen de familiebanden versterken, maar ook op de proef stellen. “Familiebedrijven opereren met een grote spirit en zijn een drijvende factor van onze economie. Tegelijkertijd heeft het overgrote deel van de ondernemers niets geregeld in het geval dat zij plotseling uit- of wegvallen. Het bekende OASE-verhaal : Overlijden, Arbeidsongeschiktheid, Stoppen met werken en Echtscheiding. Bijna één derde van de ondernemers krijgt te maken met één of meer van deze factoren en een groot aantal van hen komt te staan voor aanzienlijke problemen tot het teloorgaan van het bedrijf toe. Een veel gegeven advies van mij is: praat eens met je notaris over welke mogelijkheden de wet- en regelgeving biedt en wat er zou moeten gebeuren om het hoognodige te regelen,”zo besluit Van der Goot.
